Een uitvaart kun je tegenwoordig volledig zelf regelen zonder begrafenisondernemer. Steeds meer mensen ontdekken dat een uitvaart niet per se via een grote uitvaartonderneming hoeft te verlopen. Zelf de uitvaart regelen betekent meer persoonlijke invloed, meer rust en vaak ook een lagere kostenpost. In deze blog lees je stap voor stap hoe je een uitvaart zelf kunt organiseren, eventueel met hulp van Kompaan uitvaartzorg – van de aangifte van overlijden tot de laatste verzorging en de afscheidsplechtigheid.
Zelf uitvaart regelen, waarom?
Na het overlijden van een dierbare moeten er in korte tijd veel praktische en administratieve zaken worden geregeld. Vaak nemen directe nabestaanden contact op met een uitvaartverzorger, maar dat is niet verplicht. De wet in Nederland biedt de mogelijkheid om zelf de uitvaart te organiseren.
Een uitvaart zelf regelen geeft vrijheid en duidelijkheid. Je bepaalt zelf hoe de uitvaart eruit komt te zien, wie wat doet en waar de plechtigheid plaatsvindt. Het is zelfs toegestaan om de overleden dierbare thuis op te baren of te kiezen voor een stille crematie zonder aanwezigheid van gasten.
Daarnaast kun je duizenden euro’s besparen. Een zelf geregelde uitvaart kost doorgaans minder dan een uitvaart via een commerciële begrafenisondernemer, omdat je de diensten, catering, rouwkaarten en bloemen zelf kunt regelen.
Je kunt ook kiezen voor een tussenvorm; de co-creatie. Jij regelt de uitvaart zelf en bepaald wat de begrafenisondernemer zoals Kompaan uitvaartzorg je uit handen neemt. Dit is zeer in opkomst want zo is het regelen van een uitvaart voor een overledene erg ingewikkeld en vaak emotioneel belastend in een moeilijke periode.
De wettelijke eisen bij zelf een uitvaart regelen
Wie zelf een uitvaart wil regelen, moet rekening houden met een aantal wettelijke eisen. De nodige documentatie moet worden geregeld. Na het overlijden is het verplicht om aangifte te doen van overlijden bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is overleden. Dit kan worden gedaan door een familielid of iemand die daartoe gemachtigd is.
Bij de aangifte ontvang je de benodigde documentatie, waaronder de verklaring van overlijden. Met dit document kun je vervolgens een begrafenis of crematie plannen. Er moet minimaal 36 uur en maximaal 6 werkdagen zitten tussen het overlijden en de uitvaart.
Daarnaast moet het lichaam van de overledene op een waardige manier worden verzorgd en gekoeld. Bij een thuisopbaring is een koeling nodig. De overledene mag thuis worden opgebaard, mits er aan de hygiënische voorwaarden wordt voldaan.
De eerste stappen: aangifte, laatste verzorging en (thuis) opbaren
Na een overlijden is de eerste stap de laatste verzorging van de overledene. Dit houdt in dat het lichaam wordt gewassen, aangekleed en voorbereid op de opbaring. De laatste verzorging kun je zelf doen, of laten verzorgen door een professionele uitvaartverzorger. Daarna wordt het lichaam opgebaard voor de nabestaanden. De overledene opbaren kan thuis of in een uitvaartcentrum. Soms verbonden aan een crematorium of begraafplaats. Let op als het buiten of op de kamer heet is. Dan moet je vaak een koeling pakken die de kamer terugkoelt.
Daarna moet er aangifte van overlijden worden gedaan bij de gemeente. De burgerlijke stand geeft een verklaring af waarmee de crematie of begrafenis kan worden geregeld. Vergeet niet om ook de uitvaartverzekering of polis te controleren, zodat je weet welk verzekerd bedrag eventueel wordt uitgekeerd.
Veel mensen kiezen voor het thuis opbaren. Een thuisopbaring zorgt voor een rustig moment van afscheid nemen. Bij een thuisopbaring is koeling nodig; er bestaan draagbare koelplaten die eenvoudig te gebruiken zijn. Het is fijn om een overleden dierbare thuis te hebben, maar let goed op de conditie van het lichaam. Ook komen kunnen nabestaanden bij je thuis langskomen, wat fijn, maar ook belastend kan zijn.
Als je liever gebruikmaakt van een uitvaartcentrum, kun je daar terecht voor de opbaring, rouwbezoeken en de afscheidsplechtigheid.
Begraven of cremeren: wat past het best?
Een van de belangrijkste keuzes bij het zelf regelen van een uitvaart is of je kiest voor een begrafenis of crematie. Beide hebben hun eigen wettelijke eisen en kosten.
Begrafenis of crematie
Bij een begrafenis wordt de overledene begraven op een begraafplaats. Er bestaan verschillende soorten graven: een algemeen graf of particuliere graven. In een particulier graf kunnen vaak meerdere mensen worden begraven, en je hebt recht op minimale of eeuwige grafrust. Let ook op de minimale grafrust en het soort graf. Soms zijn particuliere graven standaard soms is ook een algemeen graf mogelijk.
Je kunt bij de gemeente navragen wat de mogelijkheden zijn en welk soort begraafplaats past bij jouw wensen. Houd rekening met kosten voor grafrechten en onderhoud.
Crematie zelf regelen
Bij een crematie wordt het lichaam van de overledene verbrand in een crematorium. Er zijn verschillende mogelijkheden: een stille crematie (zonder gasten), een technische crematie (alleen het cremeren zelf), of een uitgebreide afscheidsplechtigheid in het crematorium. Een andere locatie voor bijvoorbeeld de koffietafel is ook goed mogelijk. Een uitvaartverzorger kan hierin vaak adviseren.
Zelf een crematie regelen is eenvoudiger dan veel mensen denken. Je kiest zelf het crematorium, plant de tijd, verzorgt eventueel het vervoer en bepaalt of je de urn thuis wilt bewaren of wilt bijzetten in een columbarium of op een begraafplaats.
Administratieve zaken en praktische voorbereiding
Een uitvaart volledig zelf regelen vraagt aandacht voor detail. Je bent verantwoordelijk voor het verzamelen van de nodige documentatie, het regelen van de aangifte, het verzorgen van de overledene en het plannen van de plechtigheid.
Gebruik eventueel een checklist uitvaart regelen, zodat je niets vergeet. Denk hierbij aan:
- de keuze tussen begrafenis of cremeren;
- het kiezen van een uitvaartkist of lijkwade;
- het verzorgen van rouwkaarten en een online rouwadvertentie;
- het reserveren van de locatie voor de afscheidsplechtigheid;
- het regelen van rouwvervoer, catering en muziek.
Als de overledene thuis wordt opgebaard, is het belangrijk dat het lichaam gekoeld blijft. In de warme maanden is vaak een extra koeling nodig. Bij twijfel kun je hierover contact opnemen met de gemeente of een ervaren uitvaartverzorger.
Uitvaartwensen en persoonlijke invulling
Wanneer je zelf de uitvaart regelt, kun je de plechtigheid volledig aanpassen aan de wensen van de overledene. Misschien had hij of zij bepaalde uitvaartwensen, zoals muziek, uitvaartkist, bloemen of een specifieke soort (natuur) graf.
Je kunt de afscheidsplechtigheid organiseren op een andere locatie dan het uitvaartcentrum of crematorium, bijvoorbeeld thuis of in de natuur. Als je de uitvaart zelf organiseert, bepaal je zelf hoe persoonlijk het afscheid wordt.
Ook het rouwdrukwerk kun je zelf verzorgen: rouwkaarten, uitnodigingen en dankbetuigingen. Door zelf de regie te houden, zorg je dat de uitvaart past bij de persoon en de familie. Je kunt zelf iedereen op de hoogte stellen. Denk ook aan een advertentie in een huis aan huisblad.
De rol van de gemeente, wettelijke regels, burgerlijke stand en aangifte van overlijden
De gemeente speelt een belangrijke rol in de wettelijke kant van de uitvaart. De burgerlijke stand geeft de overlijdensakte af, en controleert of de wettelijke termijnen worden nageleefd.
Daarnaast moet de begraafplaats of het crematorium weten dat de benodigde documenten, zoals de verklaring van overlijden, aanwezig zijn. Zonder deze documenten mag geen begrafenis of crematie plaatsvinden.
Sommige gemeenten hebben ook regels over de natte staat (grondwater) bij begraafplaatsen, waardoor niet overal begraven mag worden. Het is dus verstandig om vooraf de lokale regelgeving te controleren.
Uitvaart zelf regelen en afscheidsplechtigheid organiseren
Als je de uitvaart zelf organiseert, bepaal je zelf hoe de afscheidsplechtigheid eruitziet. Je kunt kiezen voor een intieme bijeenkomst met familie en vrienden, of een grotere plechtigheid met meer gasten. Het is belangrijk dat de afscheidsplechtigheid gereserveerd wordt.
Denk aan de volgorde van sprekers, muziek, bloemen en catering. Je kunt ook kiezen voor een korte dienst in een kerk of een seculiere bijeenkomst op een persoonlijke locatie.
Bij een stille crematie kun je ervoor kiezen om later een herdenkingsmoment te organiseren. Zo kun je afscheid nemen op een manier die past bij de overledene en de nabestaanden.
Checklist uitvaart regelen:
- Zorg dat de huisarts het overlijden vaststeld en een verklaring afgeeft.
- Begin met de aangifte van overlijden bij de burgerlijke stand.
- Verzamel alle documenten en controleer de uitvaartverzekering of polis.
- Bepaal of je kiest voor begraven of cremeren.
- Regel de koeling, uitvaartkist, opbaring en laatste verzorging van de overledene.
- Stel een tijdlijn op voor de afscheidsplechtigheid.
- Kies een begraafplaats of crematorium en reserveer de gewenste datum.
- Regel vervoer, rouwkaarten en eventuele muziek of catering.
- Zorg dat alle wettelijke eisen worden nageleefd.
Een uitvaart zelf regelen vraagt tijd, maar geeft veel voldoening. Je hebt alles in eigen handen en kunt de uitvaart persoonlijk maken, precies zoals de overledene het had gewild.
Wanneer is hulp van een uitvaartverzorger toch handig?
Hoewel je de uitvaart volledig zelf kunt regelen, kiezen veel mensen ervoor om voor bepaalde onderdelen hulp in te schakelen. Een uitvaartverzorger kan helpen bij administratieve zaken, de laatste verzorging, of het vervoer van de overledene.
Sommige uitvaartbedrijven zoals Kompaan Uitvaartzorg bieden de mogelijkheid om alleen specifieke diensten af te nemen. Zo kun je bijvoorbeeld de technische crematie laten uitvoeren door een begrafenisondernemer, maar de rest zelf doen. De uitvaartverzorger heb je als hulp achter de hand.
Je bepaalt zelf welke taken je uit handen neemt en welke je in eigen beheer houdt. Dat is de essentie van de doe-het-zelf uitvaart.
De doe-het-zelf uitvaart: vrijheid, betrokkenheid en rust
Een uitvaart zelf regelen voor een overledene is een bijzondere manier om een overlijden te verwerken. Je bent actief betrokken bij elk onderdeel van het afscheid, van de aangifte tot het moment van rust.
Door zelf te kiezen en te regelen, weet je zeker dat het afscheid past bij de overledene. Of het nu gaat om een stille crematie, een thuisopbaring of een begrafenis op een particulier graf – alles gebeurt met aandacht, respect en zorg. Het is vaak ook een moeilijke periode met veel emoties en het zelf regelen van de uitvaart kan dan ook stressvol zijn.
Je kunt ook kiezen voor een co-creatie. Een uitvaartverzorger van Kompaan is dan op afroep beschikbaar voor de hulp en advies die jij wenst. Neem geheel vrijblijvend contact op om de mogelijkheden te bespreken.
